تحریم؛ تهدید یا فرصت؟!
بررسی چرائی پیشرفت جمهوری اسلامی در سالهای تحریم، از دیدگاه مقام معظم رهبری
تحریم، نام آشنایی است که از ابتدای پیدایش جمهوری اسلامی ایران تا کنون یکی از مهمترین حربه های دشمنان این نظام الهی، برای از کار انداختن و فلج نمودن آن بوده است. ولی امروز بعد از گذشت سی و سه سال از عمر این انقلاب، بنا به اقرار خود تحریم کنندگان نه تنها این حربه(تحریم) نتوانسته آسیب جدی به این نظام وارد کند، بلکه علت عمده پیشرفتهایی که
امروزه در جمهوری اسلامی در زمینه های مختلف صورت گرفته، همان تحریمها بوده است.
در این باره رهبر معظم انقلاب (مدظل) می فرمایند: سی سال کشور ما را تحریم کردند که البته این تحریم به سود ما تمام شد ما باید از آمریکائیها از این بخش تشکر کنیم اگر ما را تحریم نمیکردند ما امروز به این نقطهای از علم و پیشرفت که رسیدهایم نمیرسیدیم تحریم همیشه ما را وادار کرده که به خود بیائیم به خود فکر کنیم از درون خود بجوشیم ولی آنها قصدشان این خدمت نبود آنها میخواستند دشمنی کنند سی سال با ملت ایران اینجوری رفتار کردند حالا دولت جدید آمریکا میگوید ما مایلیم با ایران مذاکره کنیم بیائید گذشته را فراموش کنیم میگویند ما به سمت ایران دست دراز کردیم[1]
ایشان همچنین می فرمایند: حالا امریکاییها مینشینند و برای ملت و دولت ایران خطّ و نشان میکشند که تحریم اقتصادی بشود. خدا را شکر میکنیم که در همین چند روز گذشته خودِ مسؤولین امریکایی به زبان خودشان به طور صریح و رسمی اعلان کردند که سیاست تحریم اقتصادی آنها علیه ایران در سطح بینالمللی با شکست مواجه شده است.[2]
تاریخچه تحریم در ایران:
نخستین تحریم جامع سراسری علیه ایران در دوران معاصر، تحریم بریتانیا علیه ایران بمنظور واکنش در برابر انتخاب دکتر محمد مصدق به وزارت بود که هدف ملی سازی صنعت نفت را دنبال میکرد.اولین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران در زمان نخست وزیری محمد مصدق و بمنزله واکنش علیه ملی شدن صنعت نفت ایران صادر شد. آمریکا نیز در سال 1980 تحریمات اقتصادی وسیعی را در واکنش به تصرف سفارت آمریکا در تهران علیه ایران وضع نمود. در سال 1995، بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا اقدام به وضع تحریمهایی نمود که به موجب آن شرکتهای نفتی آمریکایی از سرمایهگذاری در طرحهای نفت و گاز ایران منع شده بودند.
همچنین روابط بازرگانی با ایران نیز یکجانبه قطع گردید. پس از رئیس جمهور شدن محمود احمدینژاد و بهدنبال شدّتگرفتن اختلافات بین ایران و کشورهای عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، دو قطعنامه تحریمی علیه ایران وضع گردید.این تحریمهای شورای امنیت علیه ایران برگرفته از فصل هفتم منشور سازمان ملل هستند، که در آن صحبت از «تهدید و یا نقض صلح در جهان» به میان آمده است.اصل 42 فصل هفتم این اجازه را میدهد که برای تضمین صلح، تصمیمهای ویژه گرفته شود، حتّی اگر احتیاج به متوسّلشدن به نیروی نظامی باشد.پس از اعمال دور چهارم تحریمهای شورای امنیت علیه ایران، کشورهای ایالات متحده آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا تحریمهای یک جانبه فراتر از قطعنامه تصویب شده را نیز علیه ایران اعمال کردند. ا
نواع تحریم های صورت گرفته در مورد جمهوری اسلامی ایران از ابتدا تا کنون: 1- تحریم های علمی 2- نظامی 3- انرژی 4- هسته ای5- تجاری6-مسدود کردن دارایی های بانکها7- ضبط و مصادره آثار باستانی ایران که به طور امانت نزد کشورهای دیگر بود 8- عدم صدور ویزا جهت شرکت دانشجویان و متخصصان ایرانی در المپیادها و همایشهای علمی دنیا
9- خارج کردن ایران از لیست خدمات وب توسط شرکت مایکروسافت و یاهو 10- عدم خدمات دهی بانک جهانی به بانکهای ایرانی11- تحریم نهادهای خاص مانند سپاه پاسداران و وزارت دفاع12- ضبط و مصادره اموال شرکتهای ایرانی در کشورهای تحریم کننده و13-...... حال این سوال به ذهن خطور می کند که با وجود این همه تحریم ها که در حالت عادی می تواند یک کشور مستحکم و متحد و دارای سابقه چند دهه ای را نابود کند، چگونه نتوانست انقلاب نو پای ایران را از پای درآورد، بلکه جمهوری اسلامی با تبدیل آن به یک فرصت در مدت زمان کوتاهی توانست فاصله خود را با کشورهای پیشرفته دنیا شدیدا کاهش داده حتی به فرموده مقام معظم رهبری در بعضی مواردجزء اولینهای دارنده تکنولوژی در جهان گردد: نتیجهی این تحریمها این شد که امروز ما در زمینهی ضد زره جزو ده کشور سطح اول دنیا هستیم امروز ما در زمینهی غنیسازی اورانیوم جزو ده یازده کشور دنیا هستیم که این فناوری را در این حد داریم این فناوری بومی هم هست ما فرق داریم با آن کشوری که چون نظام کمونیستی داشت شورویِ آن روز به او کمک کرد بعضیها چین را به رخ ما میکشند چین در ده سالِ اولِ انقلابش تمام امکانات را از شورویِ آن روز گرفت آن موقعی که هنوز میانهشان بههم نخورده بود اما در هیچ سالی از سالها هیچ قدرتِ دارای دانش و صنعت به ما کمک نکرد هر کار کردیم خودمان کردیم قبل از انقلاب جزو حرفهایی که ما همیشه میزدیم این بود که ما گندم را از امریکا میخریم و سیلوی ما را هم شورویها میسازند بنده اوایل انقلاب به منطقهی جنوب رفتم و دیدم بچههای جهاد سازندگی و مهندسان شما یک سیلوی با ظرفیت کم ساختهاند به نظرم همانجا به سجده افتادم چون سیلو سازهی دشواری است خیلی آسان نیست وقتی انسان به ظاهر آن نگاه میکند چیز سادهیی بهنظر میآید اما سازهی پیچیدهیی است ما این چیز پیچیده را توانستیم درست کنیم امروز ما یکی از سیلوسازهای معتبر بینالمللی با ظرفیتهای بالا هستیم برای خیلی جاهای دیگر هم ساختهایم بنابراین قهر و ناهمدلی و کجتابیِ دنیای غرب با ما به ضرر ما تمام نشد.[3]
دلایل پیشرفت جمهوری اسلامی در اوج تحریم های اعمال شده توسط قدرتهای بزرگ دنیا : 1-تحریم یک نعمت الهی: همانگونه که حضرت امام خمینی(ره) فرمودند: تحریم برای ملت ایران یک نعمت الهی بود.[4]
شاید در آن موقع درک این جمله کمی سخت بود ولی امروز با وجود پیشرفتهایی که صورت گرفته کاملاقابل لمس شده است. شاید اگر ابرقدرتهای آن روز دنیابجای تحریم، تمام لوازم مورد نیاز ما را در اختیارمان می گذاشتند، از ما ملتی مصرف گرا می ساختند که همیشه محتاج آنها بودیم ولی با این تحریمات ملت ایران روی پای خود ایستاد و با شجاعت الهی که در دل داشت و همچنین روح ولایت پذیری توانست این تهدید را به فرصت تبدیل نماید.
قطعا تحریمها راه ما را در رسیدن به اهداف و پیشرفتهایمان دور کرد ولی به فرموده رهبر معظم انقلاب(مدظل): بعضیها این را به عنوان یک فاجعه در نظر میگیرند و میگویند تحریم اقتصادی پدر تکنولوژیِ ما را درمیآورد بله ممکن است جادهی آسفالته را از جلوی انسان بگیرد اما همیشه جادهی آسفالته خوب نیست گاهی هم جادههایی که انسان به دست خودش کشیده و مسیرش را روی آن طی میکند برای محکم کردن عضلات انسان خیلی مفیدتر است گاهی هم راه را میانبر میکند جادهی آسفالتهیی که دیگران کشیدهاند ما را به جاهایی میبرد که کِشندههای آن جاده میخواستند اگر بخواهیم خودمان جاده بکشیم گاهی جادهی میانبُر میکشیم و راه میانبُر میزنیم.[5]
2-ایستادگی، اتحاد، همدلی و ولایت مداری مردم ایران:
فرماندهی معظم کل قوا در تبیین این موضوع می فرمایند: از اول انقلاب تحریم اقتصادی و محاصرهی اقتصادی به شکلهای مختلف در کشور ما جریان داشته است فشار آوردند ملت ایستاد در عین حال آنها میخواهند همین را ادامه بدهند باز هم ملت ما میایستد همان طوری که در طول این سی سال گذشته ملت ما بر توطئهی محاصرهی اقتصادی فائق آمد و گامهای بلندی را در راه پیشرفت کشور از همه جهت برداشت امروز هم علیرغم بددلی و سوء نیت سیاستمداران استکبار جهانی ملت ما در مقابل هر توطئهای و بخصوص این توطئه خواهد ایستاد راهِ کار هم این است که ملت ما دست به دست هم بدهند و کشور را از وابستگی اقتصادی نجات بدهند انقلاب ما را از وابستگی سیاسی نجات داد در راه استقلال اقتصادی هم کارهای زیادی شده است اما همت همهی ملت ایران از قشرهای مختلف را میطلبد تا کشور بتواند از لحاظ اقتصادی کاری بکند که دیگر تهدید به تحریم و محاصرهی اقتصادی معنا پیدا نکند این خطاب به همهی ملت است همه باید دست به دست هم بدهند این کشور سرمایههای انسانی فراوانی دارد سرمایههای مادی فراوانی هم دارد با سرمایهگذاریِ لازم با برنامهریزی درست و متین و با پشتکار و جدیت ما خواهیم توانست در مدت یک برنامهی مشخصی کاری بکنیم که دیگر کشور در عرصهی اقتصادی دنیا از تحریم اقتصادی و محاصرهی اقتصادی هیچ باکی نداشته باشد این وظیفهی ملی ماست باید انجام بدهیم هر کسی میتواند نقش داشته باشد.[6]
4- روحیه ی استقلال طلبیِ ملت ایران: جمهوری اسلامی به فضل پروردگار بر اساس استقلالی که آن را باقدرت و همّت ملت خود به دست آورده و به کمک خدا توانسته است آن را حفظ کند مواضع خود را صریحاً اعلام مینماید. استقلال جمهوری اسلامی بزرگترین موهبت الهی برای این ملت و کشور است امروز قدرت استکباری امریکا میخواهد بر سرِ استقلال جمهوری اسلامی معامله کند مضاف بر این جمهوری اسلامی را به تحریم و محاصره اقتصادی هم تهدید میکند جمهوری اسلامی استقلال خود را با مبارزه به دست آورده است و با مبارزه هم آن را حفظ خواهد کرد این ملت در تاریخ صد سال گذشته خود قبل از استقرار جمهوری اسلامی آثار شئامت بارِ تسلّط بیگانه را در کشورش با همه وجود لمس کرده است. لذا این استقلال برای ملت ایران خیلی ارزشمند است. جمهوری اسلامی با مبارزه به وجود آمد ملت ایران با مبارزه توانست دست دشمنان را قطع کند و با مبارزه هم این استقلال را حفظ خواهد کرد تحریم و محاصره اقتصادی از سوی رژیم ایالات متّحده امریکا و هر رژیم دیگری ملت ایران را متزلزل نمیکند نظام جمهوری اسلامی را متوحّش نمیسازد و بر زندگی مردم ما هیچ اثری نمیگذارد ملت ما ملتی بیدار زنده مستقل و متّکی به نفس است چگونه میتوانند چنین ملتی را با این تهدیدها بترسانند.[9] 5
3-تبدیل تهدید به فرصت: ایشان در این زمینه می فرمایند: ما از تحریم به نفع پیشرفت خودمان استفاده کردیم یک روزی بود که ما احتیاج به ابزارهای نظامی داشتیم سادهترین ابزار نظامی را به ما نمیفروختند و میگفتند تحریم. ما توانستیم از این تحریم استفاده کنیم امروز ملت ایران توانائیهایی به دست آورده که همان تحریمکنندگان دیروز امروز از اینکه ملت ایران دارد به قدرت اول نظامی منطقه تبدیل میشود دارند دست و پا میزنند خب این بر اثر تحریم شما بود این تحریم به ما ضرر نزد ما از این تهدید توانستیم یک فرصت به وجود بیاوریم امروز هم همینجور است ما از تحریم غرب نمیترسیم ملت ایران به حول و قوهی الهی در مقابل هر تحریمی و هر محاصرهی اقتصادیای آنچنان تلاشی از خود نشان خواهد داد که پیشرفت او را مضاعف و چند برابر خواهد کرد.[7]
ایشان در جای دیگر می فرمایند: ما در حال تحریم به انرژی هستهای رسیدهایم ما در حال تحریم به پیشرفتهای علمی رسیدهایم ما در حال تحریم به این سازندگیهای وسیع در کشور رسیدهایم تحریم در شرائطی حتّی ممکن است به نفع ما تمام شود از این جهت که همت ما را برای تلاش و فعالیت بیشتر کند.[8] - خودباوری ملت ایران از اوایل انقلاب در محاصره و تحریم دشمنان بوده اما با تکیه بر استعدادهای درونی خود این تهدید را به فرصت پیشرفت و استقلال و خودباوری تبدیل کرده است بنابراین این ملت بزرگ را از محاصره اقتصادی نترسانید. [10]
ایشان هدف تلاشهای گسترده سیاسی – تبلیغاتی اردوگاه سرمایه داری را عقب نشینی ملت ایران از کلیه حقوق خود از جمله حق هسته ای حق عزت حق استقلال حق تصمیم گیری و حق پیشرفت علمی برشمردند و افزودند: دشمنان ملت ایران از روند پیشرفت این کشور دستپاچه شده و بر فشارهای خود افزوده اند اما ملت ایران هر تحریم و محاصره را به زمینه ای برای پیشرفت مضاعف تبدیل خواهد کرد.[11]
رهبر انقلاب اسلامی می فرمایند:هشت سال دفاع مقدس موجب شد سرداران جوان و شجاع ملت ایران امکان بروز بیابند و تحریم های اقتصادی و علمی نیز باعث شد استعدادها و تواناییهای جوانان شکوفا شود.[12]
حضرت آیت الله امام خامنه ای با اشاره به راه اندازی موقت و آزمایشی نیروگاه بوشهر می فرمایند: دنیا قانع شده است که راه پیشرفت هسته ای ملت ایران را نمی شود بست زیرا پیشرفتهای ایران در عرصه های مختلف علمی و غیر علمی نشان دهنده بی اثر بودن تحریم هاست و اثبات می کند که ملت بزرگ ایران از درون می جوشد و رشد میکند و با اتکاء به جوانان پُر تلاش و سرافراز خود تبلیغات و ترفندهای دشمنان را خنثی مینماید.[13]